İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEMDE OLUŞAN ULUSLARARASI SİYASİ, EKONOMİK VE ASKERÎ DENGE İLE II. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ

 

Tarih ders notları, yks tarih ders notları, ayt tarih ders notları, tyt tarih ders notları, tarih özet, tarih 9 ders notları, tarih 10 ders notları, tarih 11 ders notları, inkılap tarihi ders notları, çağdaş Türk ve dünya tarihi ders notları, güncel tarih ders notları, özet konu anlatım, kısa tarih, yeni kitaba göre hazırlanmış ders notları, yeni müfredat tarih , tarih pdf

2. ÜNİTE II. DÜNYA SAVAŞI

İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEMDE OLUŞAN ULUSLARARASI SİYASİ, EKONOMİK VE ASKERÎ DENGE İLE II. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ

II. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DURUM

-I. Dünya Savaşı’ndan galip çıkan İtilaf Devletleri, Paris Barış Konferansı ile kendi düzenlerini kurma gayretine giriştiler.

-Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya, Polonya, Çekoslovakya ve Belçika arasında 1 Aralık 1925’te  Locarno Antlaşması imzalandı.

-Antlaşma ile Almanya’nın batı sınırları ve Ren bölgesinin silahtan arındırılması güvence altına alındı.

Locarno Antlaşması’nın Sonuçları

Locarno Antlaşması’nın uluslararası politika açısından kısa ve uzun vadeli sonuçları oldu. 

Kısa vadeli sonucu Almanya ve Fransa arasındaki ilişkilerin normalleşmesi,

Almanya’nın yeniden Avrupa’nın büyük devletleri arasına girmesi ve

1926’da Cemiyet-i Akvama üye olması; 

- Uzun vadeli sonucu ise savaş sonrası düzenin üzerine inşa edildiği

Versailles Antlaşması’nın başka antlaşmalarla teyit edilmedikçe bağlayıcı olmadığının anlaşılmasıydı

-Almanya’nın yeniden Avrupa’nın büyük devletleri arasına girdi.

Briand-Kellogg Paktı 1928

-1928’de dokuz devlet arasında (ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Çekoslovakya, Polonya ve Belçika) Briand-Kellogg Paktı imzalandı. 

- Devletler “uluslararası ilişkilerde savaşı ulusal politikalarına alet

etmeyeceklerini, anlaşmazlıkların çözümü için savaş yoluna gitmeyeceklerini, uyuşmazlıklarını barışçı yollarla çözeceklerini” kabul ettiler.

-1929 Dünya Ekonomik Buhranı dünya devletlerinin başta ekonomi olmak üzere siyasi ve sosyal yapısını etkiledi.

-İngiltere merkezli kurulmaya çalışılan dünya düzenine karşı tepkileri besleyecek olan ideolojiler ve siyasi akımlar ortaya çıktı.

Mihver Devletler’in Savaş Öncesi İzlediği Politikaları

Almanya ve Hayat Sahası Stratejisi

- Almanya’nın ham madde ihtiyacını karşılamak için sömürgecilik yarışına girmesi gerekiyordu.

-1933’te iktidara gelen Nazi Partisi ve Adolf Hitler Versay Antlaşması’nın olumsuz etkilerini kırmak için savaş ekonomisine yatırım yaptı.

- Almanya, Lebensraum [Libensraum (Hayat Sahası)] politikasına yöneldi.

-Nazi Partisi lideri Hitler tarafından ortaya atılan bu strateji Almanya’nın üzerinde bulunduğu toprakların Almanlara yeterli gelmeyeceğine ilişkin bir düşünce temeline dayanmaktaydı.

Almanya ve Hayat Sahası Stratejisi

Amaç: Ülke topraklarına yeni yerler katmaktı.

-Almanya’nın bu amaç için yaptıkları çalışmalar oldu.

Kara, deniz ve hava kuvvetlerini güçlendirmeye başladı.

Mecburi askerlik uygulamasını başlattı ve asker sayısını artırdı.

Berlin-Roma-Tokyo Mihveri’ne katıldı.

1938’de Avusturya ile birleşti.

Çekoslovakya ve Polonya’yı bünyesine kattı.

-Bu yayılma dünyayı içine alacak küresel bir savaşın önemli sebeplerinden 

  biri oldu.

İtalya ve Bizim Deniz Stratejisi

-Almanya’nın Hayat Sahası politikası ile örtüşen Mar Nostro (Bizim Deniz) ve Roma İmparatorluğu’nu canlandırma siyasetleri Mussolini’nin uygulamalarında hayat bulmaya çalışıyordu.

-Mussolini Akdeniz’i “Bizim Deniz” olarak görmekteydi.

- İtalya bu politika doğrultusunda önce Yugoslavya’dan Fiume şehrini aldı.

1935’te Habeşistan’ı işgal etti.

1939’da Arnavutluk’u işgal etti.

- Bu strateji Roma İmparatorluğu’nu yeniden kurmanın yolunun Akdeniz’e hâkim olmaktan geçtiğini bilen Mussolini’nin ortaya koyduğu fikirdi.

Japonya ve Ortak Refah Alanı (Yeni Japon Düzeni) Stratejisi

-I. Dünya Savaşı sonrasında Japonya’nın Çin ile yaptığı antlaşmaların da katkısıyla elde ettiği üstünlük, 1920-1930 yılları arası dönemde de devam etti.

-Japonya bu durumu destekleyen güçlü bir orduya ve ekonomiye sahipti fakat 1929 Ekonomik Buhranı’ndan Japonya da olumsuz etkilendi.

- 70 milyonluk ülke bu kriz ortamından kurtulmak ve mevcut gelişmişliğini artırmak için daha önce giriştiği sömürgecilik hareketlerini artırma yoluna gitti.

- “Asya Asyalılarındır.” fikri bu politikada etkili oldu.

- Japonya’nın amacı Batılıların Asya’dan sürülmesiyle bağımsızlaştırılacak Asya’nın, Japonya liderliğinde birlik oluşturmasını sağlamaktı.

-Japonya’nın bu amaç için 1931’de Mançurya’yı işgal edip, 1937’de Çin’i işgale başladı.

Müttefik Devletler’in Karşı Tutumları

İngiltere

-1935’e kadar İtalya ile iyi ilişkiler kuran İngiltere, İtalya’nın Habeşistan’ı işgali üzerine İtalya’yı Akdeniz ve Hindistan’daki varlığına tehdit olarak gördü. 

- Bu durum İngiltere’yi İtalya’ya karşı ittifak arayışlarına ve politika

üretmeye sevk etti.

- İngiltere Başbakanı Chamberlain (Çımbırlein) Hitler’in esas hedefinin Doğu Avrupa hâkimiyeti olduğunu gördü.

Almanya’nın SSCB’ye karşı kendileri ile iş birliği içerisinde olacağını düşünen İngiltere, Almanya ile iyi geçinmeyi amaçladı. Bu amaçla yatıştırma politikasını uyguladı. 

Bu politika saldırgan olan Almanya’ya karşı Chamberlain’in takip ettiği pasif kalma siyasetiydi. Almanya’nın Çekoslovakya’yı işgal etmesi ile bu politika sona erdi.

-İngiltere ve Fransa, Müttefiklere ait Pasifik ve Uzak Doğu’daki bazı sömürgelerin ele geçirilmesi ve ekonomik çıkarların engellenmesi üzerine Japonya’ya karşı politikalar geliştirip ittifaklar kurdu.

Fransa

- Akdeniz’deki varlığı açısından İtalya’yı en büyük tehdit olarak gördü.

-Almanya sınırı boyunca Maginot Hattı denen bir savunma hattı oluşturdu.

-Geçmişe dayalı hesaplardan dolayı Almanya’nın ezilmesinden yana tavır sergiledi

Rusya

-İtalya’nın Çanakkale Boğazı ve İstanbul Boğazı’na yönelmesinden endişe ediyordu.

-Münih Antlaşması’na davet edilmediği için Müttefiklerden uzaklaşarak Almanya ile Saldırmazlık Paktı imzaladı.

-Rusları en çok tedirgin eden, Japonya’nın yayılmacı siyasetiydi. Çünkü merkezden uzak olan Mançurya gibi Uzak Doğu’daki Rus topraklarının güvenliğinden endişe ediyor.

ABD

-ABD, Milletler Cemiyetine üye olmadı ve Yalnızlık Politikası’na geri döndü. Ancak Avrupa’daki gelişmelere ilgi duymaya devam etti. 

-1928’de Briand-Kellogg Paktı’nın kurucularından biri oldu. 

Çin’den Orta Doğu’ya kadar uzanan bölgede ticari ilişkilerini geliştirdi. 

ABD; İtalya ve Almanya’nın iki savaş arası dönemdeki saldırgan politikalarına karşı sessiz kaldı.

ABD Japonya’nın yayılmacı siyasetine karşı Washington Deniz Silahsızlanması Konferansı’nı topladı (1922). 

Japonya daha sonra konferanstan ayrıldı.

- Japonya’nın ABD’ye ait bazı adaları ele geçirerek ABD’nin ticari faaliyetlerini engelleme yoluna gitmesi, ABD’yi Müttefikler ile yakınlaşmaya zorladı.

II.Dünya Savaşı Öncesi Bloklar

- Liberalizm, kapitalizm, sosyalizm, komünizm, faşizm, Nazizm gibi ideolojiler dünya siyasetini etkileyerek devletlerin politikalarını yönlendirdi.

-I. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı olumsuz etkileri yok etme çabaları diktatör liderlerin ortaya çıkmasıyla sonuçsuz kaldı.

-Bu durum dünyada yeni ittifaklara, çıkar çatışmalarına ve toplumlar arası öfkelere yol açtı.

-SSCB tehlikesine karşı ortak menfaatlerden dolayı 1936’da Anti-Komitern Paktı kuran Almanya, Japonya ve İtalya Roma-Berlin-Tokyo Mihver Bloku’nu kurdu.

-Mihver Devletler’in takip ettiği bu politikalara karşı İngiltere, Fransa, SSCB, ABD ve Çin’in oluşturdukları blok Müttefik Devletler olarak adlandırılmıştır.

II. Dünya Savaşı’nın Nedenleri

Versay Antlaşması’nın koşullarının Almanya’ya çok ağır gelmesi

Rusya’nın Brest Litowsk Antlaşması ile kaybettiği toprakları geri almak istemesi. 

Ayrıca komünizm ideolojisinin dünya devrimi ile gerçekleşeceğine inanması ve bu yönde faaliyette bulunması

İtalya’nın Avrupa siyasetinde etkinliğini artırmak istemesi ve I. Dünya Savaşı’nda istediklerini elde edememesi

Komünizme, Nazizm ve faşizmin karşı gelebileceğine inanan Avrupa’nın bu rejimlerin Almanya ve İtalya’da yükselişlerine engel olamaması

Japonya’nın Uzak Doğu ve Pasifik’te İngiltere ile ABD’nin baskısında olması

1929 Ekonomik Buhranı’nın tüm dünyada ortaya çıkardığı ekonomik ve sosyal olumsuzluklar

II. Dünya Savaşı Başlıyor

-II. Dünya Savaşı Almanya’nın Eylül 1939’da Polonya’yı işgali ile başladı.

-İngiltere, Fransa Almanya’ya savaş açtı.

-Rusya, Polonya’daki Beyaz Rus ve Ukraynalıların ezildiğini bahane ederek Polonya’nın doğusunu işgal etti.

-İtalya, Almanya’nın yanında savaşa girdi.

-İkinci küresel savaş genel olarak 1-Kuzey Afrika, 2-Asya-Uzak Doğu ve 3-Avrupa olmak üzere üç cephede devam etti.

-Sonrasında Almanlar işgalleri genişletti. Bu işgallere Yıldırım Harekatı denir. Şuraları aldılar

- Belçika

- Norveç

- Danimarka

- Hollanda

- Lüksemburg

- Yunanistan

- Fransa (Saldırılara karşı "Maginat Hattı"nı kurmuşlardır)