İÇİNDEKİLER
Savaş Döneminde Türkiye’nin Dış Politikası
II. Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’deki Ekonomik, Toplumsal ve Politik Gelişmeler
Savaş Döneminde Türkiye’nin Dış Politikası
-Türkiye uyguladığı dış politika sayesinde II. Dünya Savaşı’na girmemeyi başardı.
- Türkiye tarafsız olduğunu duyurdu.
- İlk etapta 1941’de Ankara’da Almanya ile bir dostluk ve saldırmazlık antlaşması yapıldı.
- Kasım 1942’de savaşın seyri değişmeye başladı.
- Stalingrad’da Alman ilerleyişi durduruldu.
- Avrupa’da ve Balkanlarda Almanya tehdidi yerine Kominizm ve Rusya yayılmacılığı endişesi arttı.
-Müttefik devletler ise 1943 Kazablanka Konferansı’nda Türkiye’nin kendi taraflarında savaşa katılmasının sağlanmasına karar verdiler.
- İngiliz Başbakanı Churchill, 30 Ocak 1943’te Adana’ya geldi. İnönü’den savaşa girmelerini istedi. Fakat Türkiye tarafsız kaldı.
- Aynı yıl Kahire’de de İnönü- Churchill (Çörçıl) -Roosevelt bir araya geldi fakat Türkiye yine tarafsızlığını bozmadı.
- Şubat 1945’te toplanan Yalta Konferansı’nda savaştan sonra kurulacak olan dünya sisteminin nitelikleri belirlendi.
- Bu sistemi yürütecek uluslararası bir örgütün kurulması kararı (Birleşmiş Milletler) alındı.
- 1 Mart 1945’te kadar Almanya ve müttefiklerine savaş ilan edecek devletlerin de kurucu üyeliğe alınacağı açıklandı.
- Türkiye de bu gelişmeler üzerine 23 Şubat 1945’te Almanya’ya savaş ilan etti.
II. Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’deki Gelişmeler
-Türkiye, II. Dünya Savaşı’na fiilen katılmamış ancak savaşın getirdiği ağır ekonomik koşulları tüm zorluklarıyla
yaşamıştı.
- Savaş başlayınca Türkiye’de kısmi seferberlik ilan etti.
- Türkiye, ekonomisini savaşın olumsuz etkilerinden korumak için tedbirler alındı.
Millî Korunma Kanunu (18 Ocak 1940)
-II. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine ekonomiyi ve fiyatları denetim altına almak için Millî Korunma Kanunu
çıkarıldı.
- Böylece savaş ekonomisi uygulaması başladı.
- Devletin ekonomiye müdahalesi arttı.
- Piyasada ürün ve mal yetersiz seviyeye düştü ve karaborsa oluştu.
- Kanundan istenilen sonuçlar elde edilemedi.
-Yüksek enflasyon başladı.
- Üretimin düşmesi, silah altına alınan askerlerin ve halkın zorunlu ihtiyaçlarının karşılanamaması hükûmeti yeni
tedbirler almaya sevketti.
- 1942’de Halk, günlük ekmek ihtiyaçlarını karnelerinde yazılı olan miktar kadar alabilecek şekilde sıkıntılı bir
yaşama geçti.
Varlık Vergisi (11 Kasım 1942)
-Savaş koşullarının getirdiği karaborsacılık ve fiyatların yükselmesi savaş zenginlerini ortaya çıkarmıştı.
- Varlık Vergisi adı altında servet üzerinden ağır bir vergilendirme uygulamaya konuldu.
- Komisyonların belirlediği vergiyi ödemeyenler, çalıştırılmak üzere Erzurum Aşkale’ye gönderildi.
- 1944 yılı başlarında Varlık Vergisi uygulamasına son verildi.
Toprak Mahsulleri Vergisi (26 Nisan 1944)
-Tarımla uğraşan kesimi vergilendirmek, askerin ve halkın asgari ölçüde beslenmesini sağlamak için Toprak Mahsulleri Vergisi çıkarıldı.
- Çiftçiler yetiştirdikleri ürünün %10’unu ya nakit olarak ya da mal olarak ödediler.
- Üç yıl boyunca uygulanan bu vergi, iktidardaki partiye karşı çiftçilerin cephe almalarına yol açtı.
İç Politika Gelişmeleri
-II. Dünya Savaşı sürecinde Türkiye’de tek parti uygulaması devam etti.
- 1939 seçimlerinde Kazım Karabekir, Fethi Okyar, Hüseyin Cahit Yalçın gibi Atatürk döneminde siyaset dışı kalan
kişilerin milletvekili olmaları sağlandı.
- II. Dünya Savaşı’nın çıkması bu tür demokratik açılımların kesintiye uğramasına neden oldu.
- II. Dünya Savaşı’nın sona ermesi ile faşist ve ırkçı politikalar etkisini yitirdi.
-II. Dünya Savaşı sonrası dünyada demokratik ve komünist ideolojiler karşı karşıya geldi.
- SSCB yayılmacı düşüncelerle Türkiye’den Kars ve Ardahan’ı almak ve Boğazlar’da askerî bir üs kurmak istedi.
- Sovyet tehdidi altında Türkiye Batıya doğru yanaştı.
- Türkiye’de demokratikleşme yolunda adımlar atılmaya hız verildi.
- 7 Ocak 1946’da Demokrat Partinin kurulmasıyla da Türkiye’de çok partili demokratik hayat başlamış oldu.
Daha fazlası için bizi takip edin
Yorumlar
Yorum Gönder