İÇİNDEKİLER
II. DÜNYA SAVAŞI SONRASI TÜRKİYE
Siyasi Hayat
Çok Partili Siyasal Hayata Geçiş
Ekonomik Hayat
Sosyal ve Kültürel Hayat
II. DÜNYA SAVAŞI SONRASI TÜRKİYE
Siyasi Hayat
-Cumhuriyet’in ilk yıllarında çok partili siyasi hayata geçiş denemeleri yapıldı. Fakat bu denemeler başarılı olamadı.
- Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapanmasından sonra çok partili siyasi hayata geçiş denemelerine ara verildi.
- 1946’ya kadar meclisteki tek parti olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 1950'ye kadar iktidarını sürdürdü.
- II. Dünya Savaşı’nı demokrasiyle yönetilen ABD, İngiltere ve Fransa'nın başını çektiği ülkeler kazandı.
- Türkiye’nin de bu blok içerisinde yer almak istemesi ve demokrasiye verdiği önem, çok partili sisteme geçişi hızlandırdı.
-1945'te San Francisco’da (San Fransisko) toplanan konferansa katılan Türk heyeti, tek partili yönetime son verilmesi ve CHP dışında da siyasi partilerin kurulması gerektiğinin açıklamasını yaptı.
- Çok partili siyasi sisteme geçişi sağlayan süreç Dörtlü Takrir (önerge) ile başladı. Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan tarafından imzalanan önerge, 7 Haziran 1945'te meclis başkanlığına verildi.
- 18 Temmuz 1945’te iş adamı Nuri Demirağ öncülüğünde Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruldu.
- II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuş olan ilk muhalefet partisi MKP,dir.
- 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti (DP) Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan tarafından CHP'den ayrılanlar tarafından kuruldu.
Çok Partili Siyasal Hayata Geçiş
-DP'nin genel başkanlığına Celal Bayar getirildi.
- Demokrat Parti'nin parti programı, CHP'den farklı olarak, “siyasette demokrasi” ile “ekonomik hayatta liberalizm”ilkelerine dayandırıldı.
- 5 Haziran 1946'da Seçim Yasası Tasarısı, TBMM'de oy çoğunluğu ile kabul edilerek, “açık oy, gizli sayım’ yöntemiyle yapılma kararı alındı.
- DP bu karara muhalefet etti. Seçimi CHP kazandı.
-1950 Milletvekili seçimlerinin ardından Demokrat Parti büyük bir çoğunlukla iktidara geldi.
- 22 Mayıs 1950'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi, DP genel başkanı Celal Bayar’ı cumhurbaşkanı olarak seçti. Refik Koraltan da TBMM başkanı seçildi.
- Celal Bayar'ın ardından DP genel başkanlığına ise Adnan Menderes getirildi.
- 1950 seçimlerinde Demokrat Parti'nin iktidara gelişiyle yeni bir siyasi dönem başladı.
Ekonomik Hayat
-II. Dünya Savaşı sona erince çiftçiyi topraklandırma konusunda çalışmalar başladı.
- 1945'te Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu kabul edildi.
- Bu yasayla arazisi olmayan çiftçiyi toprak sahibi yapmak ve tarıma açılan toprakların işlenip üretimin artırılması amaçlandı.
- DP'nin liberalizmi savunması, CHP'nin devletçi ekonomi politikasında değişikliğe gitmesine yol açtı.
- Recep Peker Hükûmeti döneminde devalüasyona gidildi.
- 1 ABD doları 280 kuruş oldu. Böylece devletçi ekonomiden liberal ekonomiye doğru ilk adım atıldı.
Sosyal ve Kültürel Hayat
-İkinci Dünya Savaşı sonrası modern baskı ve gazetecilik yöntemlerinin gelişmesi, özgürlüklerin artması basının içerik ve sayısal açısından hızla gelişmesine yol açmıştır.
- Toplumun siyasete katılımı hızlanmıştır.
- 1945-1950 yılları arasında Türkiye'de yayımlanan dergi sayısının neredeyse iki katına çıkmıştır.
- Bu dönemin edebiyat dergilerinden başlıcaları; Hisar, Varlık, Mavi, Yeditepe, Pazar Postası, Markopaşa ve Büyük Doğu'dur.
-Edebiyatta Orhan Veli, Melih Cevdet Anday
ve Oktay Rifat’ın oluşturduğu Garip Akımı ön plana çıktı
- Bu akıma bağlı şairler, şiirde her türlü kurala ve kalıplara karşı çıkıp günlük konuşma diliyle beraber sokaktaki insanı şiire soktular.
- Roman türünde Anadolu ve Anadolu insanın hayatını, toplumcu, gerçekçi bir çizgide ele alıp işleyen birçok eser yazıldı.
- 10 Haziran 1949'da, Devlet Tiyatrolarının Kuruluşu Hakkında Kanun'un çıkarılmasıyla kültürel hayatta önemli bir adım atıldı.
- Devlet Tiyatrosu ve Operası Genel Müdürlüğüne Muhsin Ertuğrul getirildi.
Daha fazlası için bizi takip edin
Yorumlar
Yorum Gönder