WESTPHALİA BARIŞI’NDAN MODERN DEVLETLER HUKUKUNA (TARİH 11 1. ÜNİTE DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1595-1774) 3. KONU )
WESTPHALİA BARIŞI’NDAN MODERN DEVLETLER HUKUKUNA
Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
Otuz Yıl Savaşları Öncesi Avrupa’nın Genel Durumu
Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri
Otuz Yıl Savaşları’nın Gelişimi
Westphalia Barışı’nın Sonuçları
Modern Devletler Hukukunda Westphalia Modeli
Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
Martin Luther’in öncülüğünü yaptığı reform hareketleri Mezhep Savaşları olarak da anılan Otuz Yıl Savaşları’nın başlamasına neden oldu.
Westphalia (Vestfalya) Barışı ile bu savaşlar son buldu ve “hâkimiyet” kavramı bu süreçle yeniden tartışmaya açıldı.
Roma-Vatikan merkezli birleşik Avrupa yerini ulusal devlet merkezli, parçalanmış bir Avrupa’ya bıraktı.
Otuz Yıl Savaşları’nın (1618-1648) nedenleri
1555 yılında yapılan Ogsburg Antlaşması ile Kutsal Roma Germen imparatoru ve papalık, Protestanların varlığını kabul etmek zorunda kalmıştı.
Avusturya ve İspanya kralları papa ile işbirliği yaparak protestanlara ve protestanlığı benimsemiş prenslere baskı kurmaya başlamıştır.
Ogsburg Barış antlaşması ile yasaklanan kilise mallarının kamulaştırılmasına Protestan prensler tarafından devam edildi.
Dinî sebeplerle başlayan savaşlarda, Habsburg ve Bourbon (Börbın) hanedanlarının siyasî mücadelesinin de rolü vardır.
Otuz Yıl Savaşları’nın Gelişimi
Taraflar:
Protestan Birliği: Fransa, Danimarka, Bohemya, İsveç, Norveç, Hollanda, İngiltere, Protestan Alman Prenslikleri
Katolik Birliği: Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, İspanya, Avusturya, Bavyera, Katolik Alman Prenslikler
Önceleri Katolik kralların üstünlük kurduğu savaşı İsveç ve Fransa'nın savaşa dahil olması ve Portekiz’in İspanya’dan bağımsızlığını ilan etmesiyle Protestanlar kazandı.
Taraflar arasında 1648 yılında Westphalia (Vestfalya) Antlaşması imzalanmıştır.
1648 Westphalia Barışı
Westphalia Barışı ile Avrupa halkına mezhep seçme özgürlüğü tanındı.
Hollanda, İsviçre ve Portekiz gibi devletlerin bağımsızlığı kabul gördü.
Modern devletler hukukunun temeli atıldı.
Habsburg Hanedanı’nın itibarı zedelendi ve Almanya’da yerel hanedanlar öne çıktılar.
Brandenburg (Birendınbörg) Prensliği giderek güçlendi ve bir bakıma Prusya İmparatorluğu’nun yani Almanya’nın temelleri Westphalia’da atıldı.
Almanya yüzlerce küçük prensliğe bölündü.
1648 Westphalia Barışı’nın değerlendirilmesi
Almanya 1871’e kadar siyasal birliğini tamamlayarak Orta Avrupa’da baskın güç olma şansını yitirdi.
XIX. yüzyıla kadar kıta Avrupası’ndaki en güçlü devlet ise Fransa oldu.
Alman İmparatorluğu gibi papalık da Westphalia’da darbe yedi.
“Din özgürlüğü mefhumu (kavramı)” Avrupa’da kesinlik kazandı.
Devletler daha seküler (dünyevi) bir hale geldi.
Devletler kendi topraklarında “mutlak egemen” bir konuma yükseldi. Papalığın etkisi azaldı.
Avrupalı krallar kiliselerini “millî” hâle getirdiler. Dini, devletin tekeline aldılar.
Modern Devletler Hukukunda Westphalia Modeli
Westphalia modeline göre devletler, devletler arası hukukun eşit özneleri oldular.
Devletler arası hukuk devletlerin kendi arzularıyla taraf oldukları antlaşmalarla belirlenecektir.
Devlet kendi tebaası ve kendi toprakları üzerinde mutlak yetkiye sahip oldu.
Bu antlaşma, Modern Avrupa’nın ve millî devletlerin doğuşunda da önemli bir yere sahiptir.
Westphalia, Napolyon sonrasında Avrupa’nın yapısının belirlendiği 1815 Viyana Antlaşması’na kadar Avrupa kamu hukukunun temeli oldu.
Not: Ünitenin devamına www.tarihkursu.com /ders notları bölümünden ulaşabilirsiniz.
👍🏻
YanıtlaSil