Türklerin İslam'a giriş süreci bugün kesin olarak biliniyor diyemeyiz. Müslüman Araplar; Mısır, Suriye, Mezopotamya ve İran'da kolay ve çabuk başarı elde ederek İslamiyet'i yaydılar.
Fakat güçlü bir askeri sisteme sahip olan Türk aşiretleri karşısında bu hızlı başarıyı elde edemediler. Türkler arasında görülen çok dinli yapı İslamiyet'in yayılış sürecini uzatmıştır. Türk kavimlerin İslamlaşması düşünülenden daha uzun bir sürede gerçekleşmiştir. Abbasilerden önce İslam İmparatorluğunu yöneten Emeviler'in izlemiş olduğu milliyetçi politika Türkler'in İslamiyete giriş sürecini olumsuz etkilemiştir.Türklerin Müslüman olmasında Abbasilerin izlemiş olduğu ılımlı politika da etkili olmuştur. Türklerin İslamiyete girişi X. asırdan sonra hız kazanmıştır. Bu asırdan itibaren Türkler kitleler halinde Müslüman olmuştur.
İlk Müslüman Türk devleti Doğu Türkistan'da ortaya çıkan Karahanlılardır. 840 yılında kurulan Karahanlılar Satuk Buğra Han zamanında Müslümanlığı kabul etmiştir. Daha sonra Satuk Buğra Han Abdülkerim adını almıştır. Karahanlılar Müslümanlığı topluca kabul ettiler ama nasıl olduğu bir tartışma konusudur. Türklerin Müslüman oluşu çok uzun bir prosedürdür; ne silah zoruyla ne anlaşmayla. Belli ki çok uzun bir süreç içinde gerçekleşmiş ve dini misyonerlik formları da değişik olmuş.
Kaynak: İlber Ortaylı, Türklerin Tarihi, Timaş yayınları, İstanbul 2017
Yorumlar
Yorum Gönder