Tarih nedir
Tarih geçmişte yaşayan insan topluklarının kültür ve uygarlıklarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman göstererek, belgelere
dayandırarak, neden-sonuç ilişkisi içerisinde, tarafsız (objektif) olarak inceleyen sosyal bilimdir.
Tarih biliminin konusu nedir?
Toplumların;
Yaşayışları
Gelenek ve görenekleri
Düşünsel ve sanatsal etkinlikleri
Din ve inanışları
Savaş ve barışları
Ekonomik faaliyetleri
Siyasal ve sosyal bütün faaliyetleri tarih biliminin konusunu oluşturur.
Tarih biliminin özellikleri nelerdir?
Geçmişte yaşanmış olayları inceler.
Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurar.
Olayları belgelere dayandırır.
Olayları belli bir yer ve zaman içinde ele alır.
Deney ve gözlem metodunu kullanmaz.
Tarihi olaylar gerçekleştiği döneme göre değerlendirilmelidir.
Tarih geçmişte yaşayan insan topluklarının kültür ve uygarlıklarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman göstererek, belgelere
dayandırarak, neden-sonuç ilişkisi içerisinde, tarafsız (objektif) olarak inceleyen sosyal bilimdir.
Tarih biliminin konusu nedir?
Toplumların;
Yaşayışları
Gelenek ve görenekleri
Düşünsel ve sanatsal etkinlikleri
Din ve inanışları
Savaş ve barışları
Ekonomik faaliyetleri
Siyasal ve sosyal bütün faaliyetleri tarih biliminin konusunu oluşturur.
Tarih biliminin özellikleri nelerdir?
Geçmişte yaşanmış olayları inceler.
Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurar.
Olayları belgelere dayandırır.
Olayları belli bir yer ve zaman içinde ele alır.
Deney ve gözlem metodunu kullanmaz.
Tarihi olaylar gerçekleştiği döneme göre değerlendirilmelidir.
Tarihi olaylar tekrarlanamaz.
Tarih biliminin yöntemleri nelerdir?
Tarama (kaynak arama), bilgilere ve kaynaklara ulaşma
Tasnif (sınıflandırma), kaynakları belirli bir sistem içerisinde zamana, mekana ve konuya göre sınıflandırma
Tahlil (çözümleme), kaynaklardan elde edilen bilgileri ortaya çıkararak yeterli olup olmadığını kontrol etme
Tenkit (eleştiri), verilerin güvenilir olup olmadığını tespit etme, belgelerin orijinalliğini araştırma
Terkip (sentez). Verileri birleştirerek metin hâline getirme
Birinci el kaynaklar (ana kaynak) nelerdir?
Olayın geçtiği döneme ait belge ve buluntulardır:
Kitabe, abide, arkeolojik buluntu, para vb.
İkinci el kaynaklar nelerdir?
Olayın geçtiği döneme yakın ya da o dönemin kaynaklarından faydalanılarak meydana getirilen eserlerdir.
Ansiklopediler, kitaplar vb
Tarih Biliminde Anakronizm nedir?
Tarih biliminin yöntemleri nelerdir?
Tarama (kaynak arama), bilgilere ve kaynaklara ulaşma
Tasnif (sınıflandırma), kaynakları belirli bir sistem içerisinde zamana, mekana ve konuya göre sınıflandırma
Tahlil (çözümleme), kaynaklardan elde edilen bilgileri ortaya çıkararak yeterli olup olmadığını kontrol etme
Tenkit (eleştiri), verilerin güvenilir olup olmadığını tespit etme, belgelerin orijinalliğini araştırma
Terkip (sentez). Verileri birleştirerek metin hâline getirme
Birinci el kaynaklar (ana kaynak) nelerdir?
Olayın geçtiği döneme ait belge ve buluntulardır:
Kitabe, abide, arkeolojik buluntu, para vb.
İkinci el kaynaklar nelerdir?
Olayın geçtiği döneme yakın ya da o dönemin kaynaklarından faydalanılarak meydana getirilen eserlerdir.
Ansiklopediler, kitaplar vb
Tarih Biliminde Anakronizm nedir?
Anakronizm, bir olayın tarihi ve çağı üzerinde yanılma, tarih ve çağları birbirine karıştırma şeklinde tanımlanmaktadır.
Anakronizm, bazen bir tarihî olgunun var olmadığı bir dönemde varmış gibi düşünülmesi ve yansıtılması şeklinde, bazen de tarihçilerin tarihî olguları açıklarken yaşadıkları zamanın yaklaşımlarına, kavramlarına ve değerlerine başvurmalarıyla ortaya çıkar.
Tarih hangi ölçütlere göre sınıflandırılır?
Zamana göre
Mekâna göre
Konuya göre
Zamana göre sınıflandırma nedir?
Tarihsel olayların zaman dilimlerine ve çağlara ayrılarak incelenmesidir
(20. Yüzyıl Tarihi, Yakın Çağ, Fatih dönemi).
Mekâna göre sınıflandırma nedir?
Tarihsel olayların belli bir coğrafi bölge açısından ele alınmasıdır
(Orta Asya Türk Tarihi, Avrupa Tarihi, Sivas tarihi).
Konuya göre sınıflandırma nedir?
Tarihsel olayların belirli konulara ayrılarak incelenmesidir.
(Sanat tarihi, fizik tarihi)
Özel tarih nedir?
Bir coğrafi bölgeyi, bir olayı ya da bir milleti inceleyen tarihtir.
( İslam tarihi, Avrupa tarihi, Dinler tarihi)
Genel tarih nedir?
Toplumların yaşadığı olayları bir bütün olarak ele alan tarihtir. (Dünya tarihi)
Coğrafyanın tarih bilimine katkısı nedir?
Tarihi olayların gerçekleştiği coğrafyayı ve bu coğrafyanın toplumlar üzerindeki etkilerini inceleyerek tarihe katkı sunar.
Arkeolojinin tarih bilimine katkısı nedir?
Eski topluluklara ait yerleşim yerlerini ve bu topluluklara ait toprak ve su altında kalmış kalıntıları inceleyerek tarihe katkı sunar.
Kronolojinin tarih bilimine katkısı nedir?
Tarihi olayların gerçekleştiği zamanı belirleyerek tarihe katkı sunar.
Tarihi olayları sıralar.
Antropolojinin tarih bilimine katkısı nedir?
İnsan ırklarını inceleyerek ve sınıflandırarak tarihe katkı sunar.
Etnografyanın tarih bilimine katkısı nedir?
Eski dönemlere ait kitabeleri ve mezar taşlarını inceleyerek tarihe katkı sağlar.
Filolojinin tarih bilimine katkısı nedir?
Geçmişte yaşamış toplumların dillerini inceler ve bu dillerle günümüz dilleri arasında nasıl bir ilişki olduğunu inceleyerek tarihe katkı sağlar.
Paleograya’nın tarih bilimine katkısı nedir?
Eski yazıları inceleyerek ve okuyarak tarihe katkı sağlar.
Nümizmatik’in tarih bilimine katkısı nedir?
Toplumların kullandıkları paraları ve bu paraların yapıldıkları madeni, üzerindeki resim ve yazıları inceleyerek o toplum hakkında siyasi, dini ve ekonomik bilgiler sağlayarak tarihe katkı sağlar.
Diplomasinin tarih bilimine katkısı nedir?
Devletlerarası yazışmaları ve siyasi belgeleri inceleyerek tarihe katkı sağlar.
Heraldik’in tarih bilimine katkısı nedir?
Eski toplumların mühürlerini ve armalarını inceleyerek tarihe katkı sunar.
Kimyanın tarih bilimine katkısı nedir?
Eski dönemlere ait kalıntıları Karbon 14 metoduyla inceleyerek tarihe katkı sunar.
Sosyolojinin tarih bilimine katkısı nedir?
Toplumların ne şekilde meydana geldiklerini, yaşam biçimlerini, devlet örgütlenmelerini ve yönetim biçimlerini inceleyerek tarihe katkı sağlar.
Türklerin kullandıkları takvimler nelerdir?
On İki Hayvanlı Takvim
Hicri Takvim
Celali Takvim
Rumi Takvim
Miladi Takvim
On İki Hayvanlı takvimin özellikleri nelerdir?
Güneş yılı esasına dayalıdır.
Her yıl bir hayvan adıyla anılmıştır. (Ayı yılı, Yılan yılı...)
Bir yıl 365 gün 5 saat olarak belirlenmiştir.
Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar gibi Türk devletleri tarafından kullanılmıştır.
Hicri takvimin özellikleri nelerdir?
Ay yılı esasına göre düzenlenmiştir.
Başlangıç olarak Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçünü (622) esas alır.
Hz. Ömer devrinden itibaren kullanılmıştır.
Türkler İslamiyet’i kabul ettikten sonra bu takvimi kullanmışlardır.
Büyük Selçuklu, Osmanlı Devleti ve birçok Müslüman Türk devleti tarafından kullanılmıştır.
Hicri Takvim Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 1 Ocak 1926’dan itibaren yerini Miladi Takvim’e bırakmıştır.
Günümüzde dini günlerin belirlenmesinde kullanılır.
Celali Takvim'in özellikleri nelerdir?
Selçuklu Devleti hükümdarı Melikşah tarafından Ömer Hayyam başkanlığındaki bir heyete hazırlatılmıştır.
Güneş yılı esasına dayalıdır.
Başlangıç yılı 1079, yılbaşı ise 21 Mart olarak kabul edilmiştir.
Daha çok mali alanda kullanılmıştır.
Selçuklu Devleti’nde Sultan Melikşah’ın ölümüne kadar kullanılmıştır.
Selçuklulardan sonra Harzemşahlar ve Babür Devleti tarafından kullanılmıştır.
Rumi Takvim'in özellikleri nelerdir?
Güneş yılı esasına dayalıdır.
Başlangıcı Hicret kabul edilir.
Osmanlı’da resmi ve mali işlemlerde kullanılmıştır.
Miladi takvimin özellikleri nelerdir?
Güneş yılı esasına dayalıdır.
Tarihte ilk olarak Mısırlılar tarafından kullanılmış ve daha sonra iyon, Yunan ve Roma medeniyetleri tarafından geliştirilmiştir.
Başlangıç olarak Hz. İsa’nın doğumu kabul edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nde 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaktadır.
Güneş yılı esaslı takvimi ilk kimler kullanmıştır?
Mısırlılar
Ay yılı esaslı takvimi ilk kimler kullanmıştır?
Sümerler
Döngüsel ( dairesel) zaman anlayışını nedir?
Bu anlayışa göre zaman, rastlantısal olup başlangıcı ve sonu belli değildir.
Bu nedenle tarih, sürekli olarak tekrar etmektedir.
Sonsuz olan bu döngüsellikte geçmişin, bugün ve yarınla nedensel bir bağlantısı da yoktur.
Bu anlayış, eski dünyayı temsil eden belli başlı milletlerin efsanelerinde ve mitlerinde (Eski Çin, Hint, Mezopotamya, Mısır ve özellikle Yunan) görülmüştür.
Çizgisel (doğrusal) zaman anlayışını nedir?
Bu anlayışa göre tarihsel süreç belli bir başlangıca sahiptir ve kıyamete kadar sürecektir.
Dolayısıyla geçmiş ve gelecek birbiriyle bağlantılı hâle gelmiştir.
Bu süreç, Tanrı tarafından bilindiği için asla rastlantısal değildir.
Bu nedenle tarih, döngüsel zaman anlayışının aksine, tekrar etmeyen bir süreçtir
Vaka (olay) nedir
Tarihte insanlığı etkileyen siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik dinî gibi konularda kısa sürede meydana gelen gelişmelerdir.
Vakalar; kendine has özelliklere sahiptir, somut bilgiler içerir, yer ve zaman bildirir.
Vakaların başlangıç ve bitiş süreleri de bellidir.
Hicret, Malazgirt Savaşı, İstanbul’un Fethi gibi
Vakıa (olgu) nedir?
Tarihte insanlığı etkileyen olayların ortaya çıkardığı sonuçlara göre uzun sürede meydana gelen değişimlerdir.
Vakıalar; geneldir, süreklilik gösterir, soyuttur.
Vakıalarda belirli bir yer ve zaman söz konusu değildir.
İslamiyet’in yayılması, Anadolu’nun Türkleşmesi gibi
Tarih yazıcılığının aşamalar nelerdir?
Hikâyeci tarih,
Kronik tarih,
Öğretici (pragmatik) tarih,
Sosyal tarih,
Neden - Nasılcı (Bilimsel) tarih
Hikâyeci tarihin özellikleri nelerdir?
Tarih biliminin ilk dönemlerine ait tarih anlayışıdır.
Tarihsel olaylar hikâyeler biçiminde anlatılır.
Bilimsel bir özellik taşımaz.
Daha çok efsanelere yer verir.
Çoğu zaman olaylar arasında neden – sonuç ilişkisi yoktur.
Yer ve zaman her zaman belirtilmez.
İlk temsilcisi Herodot’tur.
Kronik tarihin özellikleri nelerdir?
Olaylar yıllara göre anlatılır.
Olaylar aralarında bağlantı kurulmadan verilir.
Hititler’deki “Anallar” en büyük örneğidir.
Öğretici (Pragmatik) tarihin özellikleri nelerdir?
Toplumların ahlaki değerlerini geliştirmeyi amaç edinir.
Olaylar ve kişiler dikkat çekici bir şekilde verilir.
Genellikle zaferleri ve başarıları konu edinir.
Amaç, ait olunan toplumun birlik ve beraberliğini güçlendirmektir.
Temsilcisi Tukidides’tir.
Sosyal tarihin özellikleri nelerdir?
Toplumu ilgilendiren her türlü olayı konu edinir.
Siyasi olaylardan çok kültürel, sosyal ve ekonomik olayları inceler.
Tarihi olaylardan genel sosyal kanunlara ulaşılmaya çalışılır.
Olaylar duygusal açıdan ele alınmaz.
Bizdeki en önemli temsilcisi Ömer Lütfi Barkan’dır.
Neden - Nasılcı (Bilimsel) tarihin özellikleri nelerdir?
Günümüz tarih anlayışıdır.
Olaylar neden - sonuç ilişkisi çerçevesinde incelenir.
Belge önemlidir.
Olaylarla ilgili ayrıntılı bilgi verir.
Teknolojik imkânlardan yararlanır.
Vakanüvis nedir?
Vakanüvislikte, olayların ortaya çıkış nedenleri üzerinde durulmaz ve olaylar olduğu gibi nakledilir.
Osmanlı Devleti’nde de bu anlayış devam etmiş ve resmî tarihçilik,vakanüvislik adı altında XVIII. yüzyıl başında kurumlaşmıştır.
Bu kuruma atanan vakanüvisler devirlerinin olaylarını birbirinin devamı olarak kaleme almışlardır.
Osmanlı Devleti’nde bu tarz tarih yazıcılığı yapanlara vakanüvis, denmiştir.
Daha
fazlası için bizi takip edin
Yorumlar
Yorum Gönder