XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ (1908)
Nedenler
•İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin bu yöndeki çalışmaları
•İngiltere ve Rusya'nın, Osmanlı Devleti'ne ait olan Makedonya'nın geleceğine karar vermek amacıyla Reval'de bir araya gelmeleri
•İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Meşrutiyet in ilan edilmesiyle Makedonya halkının mecliste temsil hakkı olacağını böylece ıslahat isteklerinin etkisiz kalacağını düşünmesi
•II. Abdülhamit'e Meşrutiyet i yeniden ilan ettirmek için Niyazi Bey’in Manastır da, Enver Bey’in Selanik'te ayaklanmalar çıkarması.
•II. Abdülhamit ayaklanmanın tüm yurda yayılmasından korkarak Meşrutiyet‘i ikinci kez ilan etmek zorunda kalmıştır ve Kanunuesasi'yi yeniden uygulamaya koymuştur.
II. Meşrutiyet in İlanı ile Meydana Gelen Olaylar
•İstibdat Dönemi sona erdi.
•Osmanlı toprak kaybetmeye devam etti.
•1908'de Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
•Avusturya, Bosna Hersek'i topraklarına kattı.
•Yunanistan, Girit'i işgal etti.
•İlk siyasi partiler kuruldu. İttihat Terakki partisi ilk Osmanlı partisidir.
•31 Mart Olayı yaşandı.
31 MART OLAYI (13 Nisan 1909)
Nedenleri:
•Meşrutiyet in ilanından sonra İttihat ve Terakkinin sorunlara çözüm getirememesi yüzünden tepkilerin artması –
•Azınlık gazetelerinin propagandaları
•Dış politikada başarısızlık ve toprak kaybının devam etmesi
Gelişmeler:
•Gazeteci Hasan Fehmi'nin öldürülmesi üzerine ayaklanma başladı.
•II. Abdülhamit ayaklanmayı bastırmak için bir önlem almayınca Selanik'teki İttihat ve Terakki Cemiyeti merkezi, İstanbul'a bir ordu göndermeye karar vermiştir.
•Hareket Ordusu adı verilen bu ordu, ayaklanmayı bastırmış ve Meşrutiyet in sürekliliğini sağlamıştır.
•Bu ordunun Kurmay Başkanı Mustafa Kemal'dir.
•II. Abdülhamit olaylardan sorumlu tutularak tahttan indirilmiş, yerine V. Mehmet Reşat getirilmiştir.
•31 Mart Olayı Osmanlı tarihinde rejimine karşı yapılan ilk ayaklanmadır.
DAĞILMAYI ÖNLEME ÇABALARI
Fikir akımları :
•Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılda dağılma tehlikesi ile karşı karşıya kalması ve toprak bütünlüğünün bir türlü korunamaması, bazı çözüm arayışlarının ve fikir akımlarının
•ortaya atılmasına yol açmıştır.
•Bu fikirler; aydınlar ve devlet adamları tarafından benimsenmiş, hatta bazıları devlet politikalarını belirleyecek kadar etkili olmuştur.
•Belli başlı fikir akımları şunlardır;
1- Osmanlıcılık 2- İslamcılık (Ümmetçilik)
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ (1908)
Nedenler
•İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin bu yöndeki çalışmaları
•İngiltere ve Rusya'nın, Osmanlı Devleti'ne ait olan Makedonya'nın geleceğine karar vermek amacıyla Reval'de bir araya gelmeleri
•İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Meşrutiyet in ilan edilmesiyle Makedonya halkının mecliste temsil hakkı olacağını böylece ıslahat isteklerinin etkisiz kalacağını düşünmesi
•II. Abdülhamit'e Meşrutiyet i yeniden ilan ettirmek için Niyazi Bey’in Manastır da, Enver Bey’in Selanik'te ayaklanmalar çıkarması.
•II. Abdülhamit ayaklanmanın tüm yurda yayılmasından korkarak Meşrutiyet‘i ikinci kez ilan etmek zorunda kalmıştır ve Kanunuesasi'yi yeniden uygulamaya koymuştur.
II. Meşrutiyet in İlanı ile Meydana Gelen Olaylar
•İstibdat Dönemi sona erdi.
•Osmanlı toprak kaybetmeye devam etti.
•1908'de Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
•Avusturya, Bosna Hersek'i topraklarına kattı.
•Yunanistan, Girit'i işgal etti.
•İlk siyasi partiler kuruldu. İttihat Terakki partisi ilk Osmanlı partisidir.
•31 Mart Olayı yaşandı.
31 MART OLAYI (13 Nisan 1909)
Nedenleri:
•Meşrutiyet in ilanından sonra İttihat ve Terakkinin sorunlara çözüm getirememesi yüzünden tepkilerin artması –
•Azınlık gazetelerinin propagandaları
•Dış politikada başarısızlık ve toprak kaybının devam etmesi
Gelişmeler:
•Gazeteci Hasan Fehmi'nin öldürülmesi üzerine ayaklanma başladı.
•II. Abdülhamit ayaklanmayı bastırmak için bir önlem almayınca Selanik'teki İttihat ve Terakki Cemiyeti merkezi, İstanbul'a bir ordu göndermeye karar vermiştir.
•Hareket Ordusu adı verilen bu ordu, ayaklanmayı bastırmış ve Meşrutiyet in sürekliliğini sağlamıştır.
•Bu ordunun Kurmay Başkanı Mustafa Kemal'dir.
•II. Abdülhamit olaylardan sorumlu tutularak tahttan indirilmiş, yerine V. Mehmet Reşat getirilmiştir.
•31 Mart Olayı Osmanlı tarihinde rejimine karşı yapılan ilk ayaklanmadır.
DAĞILMAYI ÖNLEME ÇABALARI
Fikir akımları :
•Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyılda dağılma tehlikesi ile karşı karşıya kalması ve toprak bütünlüğünün bir türlü korunamaması, bazı çözüm arayışlarının ve fikir akımlarının
•ortaya atılmasına yol açmıştır.
•Bu fikirler; aydınlar ve devlet adamları tarafından benimsenmiş, hatta bazıları devlet politikalarını belirleyecek kadar etkili olmuştur.
•Belli başlı fikir akımları şunlardır;
1- Osmanlıcılık 2- İslamcılık (Ümmetçilik)
3-Türkçülük(Turancılık) 4- Adem-i Merkeziyetçilik 5- Batıcılık
Osmanlıcılık :
•Bu düşünce 19. yüzyıl başlarında özellikle II. Mahmut dönemi ile birlikte güçlenmeye başlamıştır.
•Milliyetçilik akımı karşısında azınlıkları kazanmak amacıyla gelişen bir düşüncedir.
•Dil, din, ırk farkı gözetmeksizin herkesin aynı hak ve yetkilere sahip olması anlayışını yerleştirmek amaçlanmıştır.
•Mithat Paşa, Ziya Paşa ve Namık Kemal önemli temsilcileridir.
•Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşlarından yenilgi ile çıkması ile Osmanlıcılık düşüncesi etkisini kaybetmiştir.
İslamcılık :
•İslamcılık düşüncesini benimseyen çevreler, Osmanlı toprak bütünlüğünün,
•ancak bütün Müslümanların halife etrafında kenetlenmesi ile korunabileceğini savunmuşlardır.
•II. Abdülhamit döneminde özellikle dış politikada İslamcılık düşüncesinin ön planda olduğu görülür.
•Sait Halim Paşa ve Mehmet Akif Ersoy bu fikrin savunucularındandır.
•Bir kısım Arapların Osmanlı yönetimine karşı bağımsızlık arayışına girmeleri ve I. Dünya Savaşı’nda İngilizlerle birlikte hareket etmeleri İslamcılık akımını başarısız kılmıştır.
Türkçülük :
•Türkçülük, Osmanlı toprak bütünlüğünün dil, ideal, kültür birliğine sahip bir milletle korunabileceğini savunmuştur.
•İttihat Terakki, Türkçülük akımını bir devlet politikası haline getirmiştir.
•Türkçüler arasında, tüm Türklerin siyasi tek bir çatı altında toplanmasını (Turancılık) hedefleyenler de yer almıştır.
•Türkçü düşünce Milli Mücadele’de, Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında ve Türk İnkılabı’nın gerçekleşmesinde önemli rol oynamıştır.
•Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Yusuf Akçura ve Mehmet Emin Yurdakul bu akımın önemli temsilcileridir.
Batıcılık :
•Bu fikir akımı Osmanlı Devleti’nin Avrupa etkisine açık hâle geldiği 18. yüzyılda ortaya çıkmıştır.
•Batılılaşma yanlılarına göre Avrupa’dan yararlanılarak çağdaş bir yapı oluşturulmalı idi.
•Batıcılık, Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında ve Türk İnkılabı’nın gerçekleştirilmesinde rol oynamıştır.
•Tevfik Fikret ve Celal Nuri gibi isimler tarafından savunulmuştur.
Adem-i Merkeziyetçilik :
•Bu düşünceyi benimseyen aydınlara göre, merkezî yönetimin yetkilerinin bir bölümü yerel yönetimlere aktarılmalıdır. Eyalet sistemi savunulmuştur.
•Bu fikir ekonomide Liberalizmi savunmuştur.
•En büyük savunucusu Prens Sabahattin’dir.
Osmanlıcılık :
•Bu düşünce 19. yüzyıl başlarında özellikle II. Mahmut dönemi ile birlikte güçlenmeye başlamıştır.
•Milliyetçilik akımı karşısında azınlıkları kazanmak amacıyla gelişen bir düşüncedir.
•Dil, din, ırk farkı gözetmeksizin herkesin aynı hak ve yetkilere sahip olması anlayışını yerleştirmek amaçlanmıştır.
•Mithat Paşa, Ziya Paşa ve Namık Kemal önemli temsilcileridir.
•Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşlarından yenilgi ile çıkması ile Osmanlıcılık düşüncesi etkisini kaybetmiştir.
İslamcılık :
•İslamcılık düşüncesini benimseyen çevreler, Osmanlı toprak bütünlüğünün,
•ancak bütün Müslümanların halife etrafında kenetlenmesi ile korunabileceğini savunmuşlardır.
•II. Abdülhamit döneminde özellikle dış politikada İslamcılık düşüncesinin ön planda olduğu görülür.
•Sait Halim Paşa ve Mehmet Akif Ersoy bu fikrin savunucularındandır.
•Bir kısım Arapların Osmanlı yönetimine karşı bağımsızlık arayışına girmeleri ve I. Dünya Savaşı’nda İngilizlerle birlikte hareket etmeleri İslamcılık akımını başarısız kılmıştır.
Türkçülük :
•Türkçülük, Osmanlı toprak bütünlüğünün dil, ideal, kültür birliğine sahip bir milletle korunabileceğini savunmuştur.
•İttihat Terakki, Türkçülük akımını bir devlet politikası haline getirmiştir.
•Türkçüler arasında, tüm Türklerin siyasi tek bir çatı altında toplanmasını (Turancılık) hedefleyenler de yer almıştır.
•Türkçü düşünce Milli Mücadele’de, Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında ve Türk İnkılabı’nın gerçekleşmesinde önemli rol oynamıştır.
•Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Yusuf Akçura ve Mehmet Emin Yurdakul bu akımın önemli temsilcileridir.
Batıcılık :
•Bu fikir akımı Osmanlı Devleti’nin Avrupa etkisine açık hâle geldiği 18. yüzyılda ortaya çıkmıştır.
•Batılılaşma yanlılarına göre Avrupa’dan yararlanılarak çağdaş bir yapı oluşturulmalı idi.
•Batıcılık, Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında ve Türk İnkılabı’nın gerçekleştirilmesinde rol oynamıştır.
•Tevfik Fikret ve Celal Nuri gibi isimler tarafından savunulmuştur.
Adem-i Merkeziyetçilik :
•Bu düşünceyi benimseyen aydınlara göre, merkezî yönetimin yetkilerinin bir bölümü yerel yönetimlere aktarılmalıdır. Eyalet sistemi savunulmuştur.
•Bu fikir ekonomide Liberalizmi savunmuştur.
•En büyük savunucusu Prens Sabahattin’dir.
Yorumlar
Yorum Gönder