31- DURAKLAMA DÖNEMİ, DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ, DURAKLAMANIN NEDENLERİ, SİYASİ OLAYLAR
DURAKLAMA DÖNEMİ (1579-1699)
Padişahlar
1- III. Murat (1574- 1595) 2- III. Mehmet (1595- 1603)
3- I. Ahmet (1603- 1617) 4- I. Mustafa (1617- 1618) (1622- 1623)
5- II. (Genç) Osman (1618-1622) 6- IV. Murat (1623- 1640)
7- Sultan İbrahim (1640-1648) 8- IV. (Avcı) Mehmet (1648- 1687)
9- II. Süleyman (1687- 1691) 10- II. Ahmet (1691- 1695)
11- II. Mustafa (1695- 1703)
DURAKLAMA DÖNEMİ NEDENLERİ
İç Nedenler
•Yönetimin bozulması
•Ordu ve donanmanın bozulması
•Mâliyenin bozulması
•Devlet ve toplum yapısında bozulma
•İlmiye sınıfının bozulması
Dış Nedenler
•Devletin doğal sınırlara ulaşması,
•Avrupa'nın bilim ve teknikte gelişmesine karşın Osmanlı Devletinin buna ayak uyduramaması,
•Avrupalıların Osmanlı Devletine karşı olumsuz tutumları (Kutsal İttifak oluşturulması),
•Coğrafi Keşifler nedeniyle ticaret yollarının yön değiştirmesi,
•17. yüzyılda Avrupa’da mutlak krallık yönetimlerinin egemen olması.
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
Ferhat Paşa Antlaşması (1590)
•Şah Tahmasb'ın ölümü üzerine meydana gelen iç karışıklıklardan dolayı Osmanlı Devleti III. Murat döneminde İran’a savaş açmıştır.
•Osmanlı orduları Hazar Denizi’ne kadar ilerlemiş, iki taraf arasında Ferhat Paşa Antlaşması (1590) imzalanmıştır. Bu antlaşma ile;
•Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan ve Gürcistan Osmanlı Devleti’ne bırakıldı.
•Ferhat Paşa (İstanbul) Antlaşması ile Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması (1611)
•I. Ahmet döneminde Osmanlı Devleti’nin iç karışıklığından yararlanmak isteyen İran savaş açarak Ferhat Paşa Antlaşması ile yitirdiği toprakları geri almıştır.
•İran, Osmanlılara yılda 200 yük ipek vermeyi kabul ettirmiştir.
Serav Antlaşması (1618)
•II. Osman döneminde İran'ın vergilerini ödememesi üzerine savaş açıldı.
•İranlılar Nasuh Paşa Antlaşması koşullarına uymayı kabul ettiler.
Kasr- ı Şirin Antlaşması (1639)
•İran'ın Bağdat'ı işgal etmesi üzerine IV. Murat sefere çıkmıştır. 1622-1639 savaşları sonrasında 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması yapılmıştır. Antlaşması'na göre;
•Bağdat Osmanlı Devleti'nin olacaktı.
•Revan ve Azerbaycan İran'ın olacaktı.
•1639'da imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile günümüzdeki Türk-İran sınırı büyük ölçüde çizilmiştir.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ
Girit’in Fethi (1669)
•Adada bulunan korsanların Osmanlı gemilerine zarar vermeleri ve adanın sahip olduğu coğrafi konum nedeniyle 1645’te Girit kuşatılmıştır.
•Kuşatmadan yıllarca sonuç alınamamış, Girit 24 yıl sonra 1669’da Osmanlı egemenliği altına alınabilmiştir.
•Girit'in çok uzun bir sürede fethedilmesi, Osmanlı donanmasının eski gücünde olmadığını göstermiştir.
OSMANLI-LEHİSTAN İLİŞKİLERİ
Hotin Antlaşması (1621)
•Lehistan'ın Erdel, Boğdan ve Eflak Beyliklerinin iç işlerine karışması üzerine II. Osman, Lehistan üzerine sefere çıkmış, ancak kesin bir başarı sağlayamamıştır.
•Genç Osman Hotin Seferi sırasında disiplinsiz davranan yeniçeri ocağı kaldırmayı planlamıştır.
•Bu savaşın sonunda Hotin Antlaşması imzalanmıştır.
Bucaş Antlaşması (1676)
•Lehistan’ın Osmanlı himayesi altında bulunan Ukrayna Kazaklarına saldırması üzerine IV. Mehmet Lehistan’a sefer düzenlenmiştir.
•Osmanlı ordusu başarılı olmuş, 1672’de Bucaş Antlaşması imzalanmıştır.
•Podolya Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır.
•Lehistan Osmanlı yönetimine yıllık vergi ödemeyi kabul etmiştir. Ancak daha sonra vergi maddesi yürürlükten kaldırılmıştır (1676).
•Osmanlılar Bucaş Antlaşması ile Avrupa’da son kez yeni toprak kazanmış ve Batı’da en geniş sınırlarına ulaşmışlardır.
OSMANLI-RUSYA İLİŞKİLERİ
Bahçesaray Antlaşması (1681)
•Osmanlı himayesindeki Kazaklara saldıran Ruslara karşı sefer düzenlenmiş ve Çehrin Kalesi alınmıştır.
•Taraflar arasında Bahçesaray Antlaşması imzalanmıştır (1681). Bu antlaşmaya göre;
•Kiev, Rusya’da kalacaktı.
•Dinyeper Nehri sınır kabul olacaktı.
•Bahçesaray Antlaşması, Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ilk antlaşmadır.
OSMANLI-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ
Zitvatorok Antlaşması (1606)
•Avusturya’nın Osmanlı topraklarına saldırması, Eflak, Bağdan, Erdel Beylikleri’nin ayaklanarak Avusturya tarafına geçmesi ile III. Mehmet sefere çıkmıştır.
•Eğri Kalesini ele geçirmiş ve Haçova Savaşını kazanmıştır (1596).
•Savaşlar sonucunda iki devlet arasında Zitvatorok Antlaşması imzalanmıştır (1606).
•Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı egemenliğinde kalacaktı.
•Avusturya Osmanlı Devleti'ne savaş tazminatı ödeyecekti.
•Avusturya kralı Osmanlı padişahına denk sayılacaktı.
•Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin Avrupa'daki "siyasi üstünlük" süreci (1533-1606) sona ermiştir.
Vasvar Antlaşması (1664)
•Erdel Beyliği’nin isyan etmesi üzerine Köprülü Mehmet Paşa sefere çıkarak isyanı bastırmıştır.
•İkinci kez Fazıl Ahmet Paşa sefere çıkmıştır Avusturya ordusunu yenmiştir. Bunun üzerine Vasvar Antlaşması imzalanmıştır (1664).
•Erdel Osmanlı'ya bağlı kalacak; Avusturya Osmanlı Devleti'nin atadığı Erdel beyini tanıyacaktı.
•Uyvar ve Novigrad Osmanlı'ya; Zerinvar Avusturya'ya bırakılacaktı.
•Vasvar Antlaşması Osmanlı Devleti'nin 17. yüzyılda Avusturya ile imzaladığı son kârlı antlaşmadır.
II. Viyana Kuşatması (1683)
•Avusturya yönetiminin Macar halkına baskı yapması üzerine Macarlar Osmanlılardan yardım istemişlerdir.
•Osmanlı ordusu Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasında Viyana’yı kuşatmış, bunun üzerine Avusturya, Avrupa devletlerinden yardım istemiştir.
•Osmanlı ordusu, uzayan kuşatma sırasında bir Haçlı ordusunun Avusturya’ya yardıma gelmesi ile zor durumda kalmıştır.
•Bu durumun ortaya çıkmasında, Kırım hanının destek görevini yerine getirmemesi
•önemli rol oynamıştır.
•Viyana başarısızlığı Osmanlıların Avrupa karşısında savunmaya çekilmesine yol açmıştır.
KUTSAL İTTİFAK SAVAŞLARI (1683-1699)
Kutsal İttifak
•Viyana Kuşatması’nın Osmanlılar için bozgunla sonuçlanması Avrupalı devletleri harekete geçirmiştir.
•Avrupa’da papanın da çalışmalarıyla Kutsal İttifak oluşturulmuştur.
•Bu ittifakta Venedik, Avusturya, Rusya, Lehistan ve Malta yer almıştır.
•Her devlet, kendi cephesinden Osmanlı topraklarına saldırmış ve Kutsal İttifak Savaşları olarak bilinen bu mücadeleler Osmanlıların yenilgisi ile sonuçlanmıştır.
Karlofça Antlaşması (1699)
•Temeşvar ve Banat bölgeleri haricinde kalan Macaristan toprakları Avusturya’ya bırakıldı.
•Podolya ve Ukrayna Lehistan’a verildi.
•Mora ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e bırakıldı.
•Antlaşmanın 25 yıl süreyle geçerli olması ve Avusturya’nın garantör olması kararlaştırıldı.
•Karlofça Antlaşması ile, Osmanlı Devleti ilk kez büyük oranda toprak kaybı yaşamış, Orta Avrupa’daki hâkimiyetini kaybetmiştir.
• Duraklama Dönemi bitip Gerileme Dönemi'ne girilmiştir.
İstanbul Antlaşması (1700)
•Azak Rusya’ya bırakıldı.
•Rusya İstanbul’da elçi bulundurma hakkını elde etti.
•Bu antlaşma ile Ruslar ilk kez Karadeniz'e inme olanağı elde ettiler.
Padişahlar
1- III. Murat (1574- 1595) 2- III. Mehmet (1595- 1603)
3- I. Ahmet (1603- 1617) 4- I. Mustafa (1617- 1618) (1622- 1623)
5- II. (Genç) Osman (1618-1622) 6- IV. Murat (1623- 1640)
7- Sultan İbrahim (1640-1648) 8- IV. (Avcı) Mehmet (1648- 1687)
9- II. Süleyman (1687- 1691) 10- II. Ahmet (1691- 1695)
11- II. Mustafa (1695- 1703)
DURAKLAMA DÖNEMİ NEDENLERİ
İç Nedenler
•Yönetimin bozulması
•Ordu ve donanmanın bozulması
•Mâliyenin bozulması
•Devlet ve toplum yapısında bozulma
•İlmiye sınıfının bozulması
Dış Nedenler
•Devletin doğal sınırlara ulaşması,
•Avrupa'nın bilim ve teknikte gelişmesine karşın Osmanlı Devletinin buna ayak uyduramaması,
•Avrupalıların Osmanlı Devletine karşı olumsuz tutumları (Kutsal İttifak oluşturulması),
•Coğrafi Keşifler nedeniyle ticaret yollarının yön değiştirmesi,
•17. yüzyılda Avrupa’da mutlak krallık yönetimlerinin egemen olması.
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
Ferhat Paşa Antlaşması (1590)
•Şah Tahmasb'ın ölümü üzerine meydana gelen iç karışıklıklardan dolayı Osmanlı Devleti III. Murat döneminde İran’a savaş açmıştır.
•Osmanlı orduları Hazar Denizi’ne kadar ilerlemiş, iki taraf arasında Ferhat Paşa Antlaşması (1590) imzalanmıştır. Bu antlaşma ile;
•Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan ve Gürcistan Osmanlı Devleti’ne bırakıldı.
•Ferhat Paşa (İstanbul) Antlaşması ile Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması (1611)
•I. Ahmet döneminde Osmanlı Devleti’nin iç karışıklığından yararlanmak isteyen İran savaş açarak Ferhat Paşa Antlaşması ile yitirdiği toprakları geri almıştır.
•İran, Osmanlılara yılda 200 yük ipek vermeyi kabul ettirmiştir.
Serav Antlaşması (1618)
•II. Osman döneminde İran'ın vergilerini ödememesi üzerine savaş açıldı.
•İranlılar Nasuh Paşa Antlaşması koşullarına uymayı kabul ettiler.
Kasr- ı Şirin Antlaşması (1639)
•İran'ın Bağdat'ı işgal etmesi üzerine IV. Murat sefere çıkmıştır. 1622-1639 savaşları sonrasında 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması yapılmıştır. Antlaşması'na göre;
•Bağdat Osmanlı Devleti'nin olacaktı.
•Revan ve Azerbaycan İran'ın olacaktı.
•1639'da imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile günümüzdeki Türk-İran sınırı büyük ölçüde çizilmiştir.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ
Girit’in Fethi (1669)
•Adada bulunan korsanların Osmanlı gemilerine zarar vermeleri ve adanın sahip olduğu coğrafi konum nedeniyle 1645’te Girit kuşatılmıştır.
•Kuşatmadan yıllarca sonuç alınamamış, Girit 24 yıl sonra 1669’da Osmanlı egemenliği altına alınabilmiştir.
•Girit'in çok uzun bir sürede fethedilmesi, Osmanlı donanmasının eski gücünde olmadığını göstermiştir.
OSMANLI-LEHİSTAN İLİŞKİLERİ
Hotin Antlaşması (1621)
•Lehistan'ın Erdel, Boğdan ve Eflak Beyliklerinin iç işlerine karışması üzerine II. Osman, Lehistan üzerine sefere çıkmış, ancak kesin bir başarı sağlayamamıştır.
•Genç Osman Hotin Seferi sırasında disiplinsiz davranan yeniçeri ocağı kaldırmayı planlamıştır.
•Bu savaşın sonunda Hotin Antlaşması imzalanmıştır.
Bucaş Antlaşması (1676)
•Lehistan’ın Osmanlı himayesi altında bulunan Ukrayna Kazaklarına saldırması üzerine IV. Mehmet Lehistan’a sefer düzenlenmiştir.
•Osmanlı ordusu başarılı olmuş, 1672’de Bucaş Antlaşması imzalanmıştır.
•Podolya Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır.
•Lehistan Osmanlı yönetimine yıllık vergi ödemeyi kabul etmiştir. Ancak daha sonra vergi maddesi yürürlükten kaldırılmıştır (1676).
•Osmanlılar Bucaş Antlaşması ile Avrupa’da son kez yeni toprak kazanmış ve Batı’da en geniş sınırlarına ulaşmışlardır.
OSMANLI-RUSYA İLİŞKİLERİ
Bahçesaray Antlaşması (1681)
•Osmanlı himayesindeki Kazaklara saldıran Ruslara karşı sefer düzenlenmiş ve Çehrin Kalesi alınmıştır.
•Taraflar arasında Bahçesaray Antlaşması imzalanmıştır (1681). Bu antlaşmaya göre;
•Kiev, Rusya’da kalacaktı.
•Dinyeper Nehri sınır kabul olacaktı.
•Bahçesaray Antlaşması, Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ilk antlaşmadır.
OSMANLI-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ
Zitvatorok Antlaşması (1606)
•Avusturya’nın Osmanlı topraklarına saldırması, Eflak, Bağdan, Erdel Beylikleri’nin ayaklanarak Avusturya tarafına geçmesi ile III. Mehmet sefere çıkmıştır.
•Eğri Kalesini ele geçirmiş ve Haçova Savaşını kazanmıştır (1596).
•Savaşlar sonucunda iki devlet arasında Zitvatorok Antlaşması imzalanmıştır (1606).
•Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı egemenliğinde kalacaktı.
•Avusturya Osmanlı Devleti'ne savaş tazminatı ödeyecekti.
•Avusturya kralı Osmanlı padişahına denk sayılacaktı.
•Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin Avrupa'daki "siyasi üstünlük" süreci (1533-1606) sona ermiştir.
Vasvar Antlaşması (1664)
•Erdel Beyliği’nin isyan etmesi üzerine Köprülü Mehmet Paşa sefere çıkarak isyanı bastırmıştır.
•İkinci kez Fazıl Ahmet Paşa sefere çıkmıştır Avusturya ordusunu yenmiştir. Bunun üzerine Vasvar Antlaşması imzalanmıştır (1664).
•Erdel Osmanlı'ya bağlı kalacak; Avusturya Osmanlı Devleti'nin atadığı Erdel beyini tanıyacaktı.
•Uyvar ve Novigrad Osmanlı'ya; Zerinvar Avusturya'ya bırakılacaktı.
•Vasvar Antlaşması Osmanlı Devleti'nin 17. yüzyılda Avusturya ile imzaladığı son kârlı antlaşmadır.
II. Viyana Kuşatması (1683)
•Avusturya yönetiminin Macar halkına baskı yapması üzerine Macarlar Osmanlılardan yardım istemişlerdir.
•Osmanlı ordusu Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasında Viyana’yı kuşatmış, bunun üzerine Avusturya, Avrupa devletlerinden yardım istemiştir.
•Osmanlı ordusu, uzayan kuşatma sırasında bir Haçlı ordusunun Avusturya’ya yardıma gelmesi ile zor durumda kalmıştır.
•Bu durumun ortaya çıkmasında, Kırım hanının destek görevini yerine getirmemesi
•önemli rol oynamıştır.
•Viyana başarısızlığı Osmanlıların Avrupa karşısında savunmaya çekilmesine yol açmıştır.
KUTSAL İTTİFAK SAVAŞLARI (1683-1699)
Kutsal İttifak
•Viyana Kuşatması’nın Osmanlılar için bozgunla sonuçlanması Avrupalı devletleri harekete geçirmiştir.
•Avrupa’da papanın da çalışmalarıyla Kutsal İttifak oluşturulmuştur.
•Bu ittifakta Venedik, Avusturya, Rusya, Lehistan ve Malta yer almıştır.
•Her devlet, kendi cephesinden Osmanlı topraklarına saldırmış ve Kutsal İttifak Savaşları olarak bilinen bu mücadeleler Osmanlıların yenilgisi ile sonuçlanmıştır.
Karlofça Antlaşması (1699)
•Temeşvar ve Banat bölgeleri haricinde kalan Macaristan toprakları Avusturya’ya bırakıldı.
•Podolya ve Ukrayna Lehistan’a verildi.
•Mora ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e bırakıldı.
•Antlaşmanın 25 yıl süreyle geçerli olması ve Avusturya’nın garantör olması kararlaştırıldı.
•Karlofça Antlaşması ile, Osmanlı Devleti ilk kez büyük oranda toprak kaybı yaşamış, Orta Avrupa’daki hâkimiyetini kaybetmiştir.
• Duraklama Dönemi bitip Gerileme Dönemi'ne girilmiştir.
İstanbul Antlaşması (1700)
•Azak Rusya’ya bırakıldı.
•Rusya İstanbul’da elçi bulundurma hakkını elde etti.
•Bu antlaşma ile Ruslar ilk kez Karadeniz'e inme olanağı elde ettiler.
abone oldum ve beğendim daha fazlasını istiyorum
YanıtlaSil